Analiza sektora pszczelarskiego w Polsce za 2017 rok.

Zapytać pszczelarza o największe zagrożenie dla pszczelarstwa na pierwszym miejscu obok warroza, ŚOR wymieni import taniego miodu. Jak ten handel międzynarodowy wyglądał w oficjalnych danych statystycznych?


W 2016 roku w zagranicznym obrocie handlowym miodu zanotowano deficyt na poziomie 12,7 mln EUR. Łączna wartość eksportu wyniosła 33,3 mln EUR (wolumen 14,7 tys. ton) średnia cena miodu sprzedawanego za granicę to 10 zł/kg, natomiast wartość importu osiągnęła 46 mln EUR (wolumen 24,4 tys. ton) średnia cena miodu sprowadzanego do Polski to 8 zł za/kg. W 2017 roku do z danych do września eksport objął prawie 10 tys. ton miodu, zaś jego import - prawie 16,5 tys. ton.

 

 

 

Bardzo niekorzystnie przy tych cena wypada zestawienie opłacalności produkcji miodu w Polsce. Z zestawienia tego wynika, że do pozyskiwanego miodu, który pszczelarz chciałby sprzedać w hurcie będzie dopłacał. Dobrze, że mamy sprzedaż bezpośrednią.

Jednostkowe koszty produkcji 1 kg miodu wyniosły w 2017 roku ok. 20 zł w pasiekach małych i ok. 15 zł w pasiekach dużych. Koszty ogółem w przeliczeniu na jedną rodzinę pszczelą sięgały prawie 340 zł w produkcji towarowej i 276 zł w produkcji amatorskiej. Stałe obciążenia finansowe stanowiły ok. 20% kosztów produkcji w pasiekach towarowych i ok. 15% w amatorskich. Spośród kosztów zmiennych, niezależnie od typu prowadzonej pasieki, najwyższe były koszty pracy. Poza tą pozycją, koszty dokarmiania (pasieki amatorskie) i koszty transportu (pasieki towarowe) zasadniczo weryfikowały opłacalność produkcji pszczelarskiej.

Zapewne w dużej mierze ceny w skupie wyznacza dostępność tanich miodów z zagranicy i łatwość ich zakupów, na półkach sklepowych miód Polski dostępny jest w niewielkim procencie, przewaga to mieszanka miodów z UE i spoza UE.

W sprzedaży hurtowej najniższe kwoty pszczelarze otrzymywali za miód wielokwiatowy i rzepakowy - od 11 do 12,5 zł/kg. Nieznacznie powyżej 17 zł podmioty skupowe płaciły za kilogram miodu akacjowego, lipowego, gryczanego i spadziowego ze spadzi liściastej. Wyższe były ceny kilograma miodu spadziowego ze spadzi iglastej (ok. 26 zł), a najwyższe - miodu wrzosowego (40 zł).

 

A jak jest z liczebnością rodzin pszczelich i ilością pszczelarzy w Polsce.

Z rejestrów prowadzonych przez Powiatowe Inspektoraty Weterynarii (PIW) wynika, że w kraju jest około 1,55

mln rodzin pszczelich. Najwięcej pni pszczelich znajduje się na Lubelszczyźnie (12,3% krajowej liczby), najmniej w województwie podlaskim (2,6%). Prawie 0,5 mln rodzin pszczelich utrzymywanych jest w pasiekach nieprzekraczających 20 pni, a nieznacznie powyżej 200 tys. rodzin w pasiekach zaliczanych do działów specjalnych produkcji rolnej (ponad 80 pni). W oparciu o dane z ankiet zgromadzonych przez KOWR około 1,32 mln rodzin pszczelich znajduje się w posiadaniu pszczelarzy należących do organizacji pszczelarskich.

Najwięcej osób zajmujących się pszczelarstwem zamieszkuje województwo małopolskie, najmniej - podlaskie. Ponad 46 tys. pszczelarzy prowadzi pasieki małe, składające się z nie więcej niż 20 pni, a tylko nieznacznie powyżej 1,4 tys. osób posiada gospodarstwa liczące ponad 80 rodzin pszczelich. Według danych z KOWR ok. 46,1 tys. producentów należy do organizacji pszczelarskich.

335 pszczelarzy posiada pasiekę zawodową, czyli liczącą ponad 150 rodzin pszczelich. Najwięcej tego typu pasiek znajduje się w województwie dolnośląskim (59) i warmińsko – mazurskim (57), najmniej w województwie podlaskim (4). Pszczelarze zawodowi posiadają w sumie ok. 89 tys. rodzin, tj. 5,7% wszystkich rodzin w kraju. Najwięcej rodzin pszczelich zlokalizowanych jest w województwie dolnośląskim (13,6%), jednakże to w warmińsko – mazurskim liczba pni pszczelich w pasiekach zawodowych jest największa. Średnia wielkość pasieki profesjonalnej wynosi ok. 265 uli, lecz największe, liczące średnio 430 pni, zarejestrowane są w województwie lubuskim.

W 2017 r. całkowita produkcja miodu wyniosła niemal 15,2 tys. ton. Najniższe jednostkowe zbiory miodu były na Podkarpaciu, Pomorzu i w Małopolsce, najwyższe - w Wielkopolsce i na Lubelszczyźnie, gdzie wyprodukowano 2320 ton. Ogółem z jednej rodziny pszczelej w pasiekach amatorskich pozyskano 13,5 kg miodu, zaś w towarowych ok.23 kg

 

Duży wpływ na opłacalność prowadzenia pasieki ma jak i ile rodzin pszczelich, które były przygotowane do zimowli przezimowało i było gotowych do pracy na wiosnę. W trakcie zimy 2016/2017  pszczelarze utracili około 25% rodzin pszczelich. Największe upadki, sięgające prawie 1/3 wszystkich zazimowanych pni pszczelich odnotowali pszczelarze z kilku województw (lubuskiego, małopolskiego, dolnośląskiego, opolskiego, pomorskiego i lubelskiego). W trakcie sezonu pszczelarskiego w 12 regionach zgłoszono przypadki podtruć lub zatruć rodzin pszczelich przeważnie na uprawach rzepaku i roślin sadowniczych. Największe ostre zatrucia rodzin wystąpiły w Wielkopolsce i na Pomorzu. Istotnie duże podtrucia miały miejsce w województwie lubuskim i kujawsko-pomorskim.

 

Według autora opracowania dr. Piotra Semkiwa stan sektora pszczelarskiego w Polsce w 2017 r. można scharakteryzować następująco:

1. Po zimie 2016/2017 zanotowano bardzo wysokie straty – szacuje się, że w kraju nie przeżyła, co czwarta rodzina pszczela, a poziom strat w kilku województwach był jeszcze wyższy.

2. Warunki pogodowo – pożytkowe, niemal na obszarze całego kraju nie sprzyjały zadawalającej produkcji miodu, zarówno w aspekcie jednostkowych zbiorów, jak i całkowitej jego produkcji, która została dodatkowo ograniczona stratami po zimie i w sezonie pszczelarskim spowodowanymi źle przeprowadzanymi zabiegami ochrony roślin.

3. Koszty produkcji w przeliczeniu na 1 rodzinę pszczelą w stosunku do 2016 roku wzrosły o ok. 4%. Niskie zbiory miodu przy wysokich kosztach prowadzenia gospodarki pasiecznej przełożyły się bezpośrednio na ogromny wzrost jednostkowego kosztu produkcji – w pasiekach amatorskich odnotowano ok. 30% wzrost, a w towarowych ok. 45% wobec roku poprzedniego. Nieznacznie wyższe niż przed rokiem ceny miodu nie poprawiły opłacalności prowadzenia produkcji pasiecznej.

4. Aktualna struktura wiekowa pszczelarzy świadczy o nieznacznym, ale systematycznym zwiększaniu się udziału producentów w wieku do 50 lat.

5. Pozytywnym aspektem w handlu zagranicznym na rynku miodu jest regularny wzrost eksportu. Nie można jednak określić jaki udział stanowi w nim miód wyprodukowany w krajowych pasiekach. Zwiększający się przywóz miodu z zagranicy oraz duża ilość miodu dystrybuowana w ramach sprzedaży bezpośredniej może świadczyć o tranzytowym charakterze Polski w międzynarodowym handlu tym produktem. 6. Mimo dużych upadków rodzin po zimie zwiększyło się pogłowie pszczół, o czym świadczą statystyki zarówno PIW jak i dane z organizacji pszczelarskich zebrane przez KOWR. W okresie jednego roku przybyło w kraju ok. 48 tys. rodzin (3,2%).

Całość opracowania w załączniku.

Opracowano na podstawie Instytut Ogrodnictwa Zakład Pszczelnictwa w Puławach ul. Kazimierska 2, 24-100 Puławy www.opisik.pulawy.pl  

Sektor pszczelarski w Polsce w 2017 Autor: Dr Piotr Semkiw Zakład Pszczelnictwa w Puławach

Piotr Krawczyk

Nazwa pliku Typ pliku Rozmiar pliku Pobierz
4.3_2017_Sektor_pszczelarski.pdf pdf 671,66 KB Pobierz
Partnerzy dla pszczelarstwa